تاریخچه هفته‌ی مد پاریس؛ چگونه پاریس به مهد مد و فشن تبدیل شد؟

هفته مد پاریس (به فرانسوی: Semaine de la mode de Paris)، یکی از بزرگترین و معتبرترین رویدادهای مد جهانی است. این هفته مد که هر ساله دوبار در فرانسه برگزار می‌شود، یکی از چهار هفته مد بزرگ جهان به شمار می‌آید و جایگاه ویژه‌ای در تقویم مد و فشن بین‌المللی دارد. این هفته مد، معمولا شامل سه دسته مد اوت کوتور، مد لباس مردانه و Ready to Wear (و یا prêt-à-porter) می‌شود.

هفته مد پاریس، نامش از کلمه défilés de mode به معنی رژه مد، گرفته شده است و این مراسم هر ساله در سراسر پاریس و در مکان‌های مشهوری همچون Louvre، Palais Royal،Grand Palais، Le Carreau du Temple و Palais de Tokyo برگزار می‌شود و معمولا مدل‌ها و سلبریتی‌های مشهور و مطرحی در آن شرکت می‌کنند. پاریس همواره ادعا می‌کند که مرکز مد است چراکه میزبان اولین نمایش‌های مد تاریخ، بوده است. شهرت پاریس بر اساس تصویری بسیار خاص از میراث گذشتگان، حضور تجملات و ظرافت است و همانطور که والری استیل، مورخ مد در کتاب «پاریس: پایتخت مد»، می‌گوید: «تاریخ مد پاریس به طور جدایی‌ناپذیری در اسطوره و افسانه محو می‌شود».

همانطور که می‌دانید، این هفته‌های مد چهارگانه، با هفته مد نیویورک آغاز و با هفته مد پاریس به پایان می‌رسد که شامل مجموعه‌ای از رویدادها، نمایشگاه‌ها، مراسم‌ها و جلسات خصوصی است و به منظور معرفی و دسترسی به آخرین اخبار و ترندهای مد، هرساله میزبان مشتریان، رسانه‌ها، طراحان نوپا و مطرح و صنایع مد جهانی می‌باشد. این هفته‌های مد با ترویج فرهنگ و جلوه‌های چشم‌گیر، همچون یک نجمه درخشان در آسمان جهان مد، ایفای نقش می‌کنند و می‌درخشند.

در این مطلب ما به بررسی تاریخچه هفته مد پاریس پرداخته‌ایم و درباره ریشه‌های این رویداد تا تحولات و ابتکاراتی که دهه به دهه در آن رقم خورده، صحبت کرده‌ایم و به این سوال پاسخ دادیم که پاریس چگونه به مرکز مد لباس تبدیل شد؟ با ما همراه باشید.

تاریخچه هفته‌ی مد پاریس

پاریس همواره پیشینه‌ی ‌مطرحی در حوزه مد و فشن داشته است. تقریبا از زمان لویی چهاردهم، لویی شانزدهم و ماری آنتوانت، انواع شیوه‌های پوشش در دربار و خانواده‌های اشرافی، مطرح شد. در این دوران (قرن ۱۸ میلادی)، لباس‌ها بر روی مانکن به نمایش گذاشته می‌شد و از آنجایی که این مانکن‌ها ساکن بودند، مشتریان قادر به تماشای تمامی قطعات لباس و اکسسوری‌ها، نبودند.

در اوایل دهه ۱۸۵۰ میلادی، خیاطی به نام چارلز فردریک ورث (Charles Frederick Worth) که به عنوان موسس اوت کوتور نیز شناخته می‌شود، برای اولین بار آثار خود را با مدل‌های زنده، به نمایش گذاشت که همین مسئله، ایده‌ای بدیع در زمانه‌ی ‌خود به‌شمار می‌آمد. همچنین ورث، در ایجاد انجمن Chambre Syndicale de la Confection et de la Couture pour Dames et Fillettes، در زمینه صنعت مد فرانسه نقش مهمی را ایفا کرد. در همین زمان اصطلاح اوت کوتور مطرح شد اما فقط به کسانی تعلق می‌گرفت که شایستگی و استانداردهای لازم آن را داشتند.

یکی دیگر از افراد مطرح پاریسی که در اوایل قرن نوزدهم فعالیت می‌کرد، پل پوآره (Paul Poiret) بود. پوآره که به خاطر طراحی‌های مجلل خود معروف بود، همواره از مشتریان ثروتمند و اشراف، سفارش کار می‌گرفت و این لباس‌ها نیز اغلب در جشن‌ها و مراسم‌های خاص، پوشیده می‌شدند. یکی از برجسته‌ترین جشن‌ها، جشن هزار و دوم شب در سال 1911 میلادی بود که در آن پوآره لباس‌های آباژور و شلوار heram ارائه کرد.

در دهه‌های 1920 و 1930، نام‌هایی آشنا، در پاریس پا به عرصه‌ی ‌فشن گذاشتند؛ از کوکو شنل گرفته تا السا شیاپارلی و مادلین ویونت. در این دوران، کم‌کم مهمانی‌های بزرگ، به مهمانی‌هایی کوچیک‌تر و شخصی‌تر تبدیل شدند و اغلب رویدادهای مد سفارشی در خانه‌های خصوصی و آتلیه‌های طراحان برگزار می‌شد و هر خانه مد، مجموعه‌های خود را در رویدادهایی که منحصرا مشتریان در آن شرکت می‌کردند، ارائه می‌داد. معمولا برای جلوگیری از کپی شدن طرح‌ها، برای این مراسم‌ها امنیت بالایی در نظر گرفته می‌شد و عکاسان اکیدا اجازه فعالیت در آن‌ها را نداشتند. در امتداد این رویداد‌ها، در قرن بیستم، فرانسه به عنوان پایتخت جهانی مد مطرح شد. با گذشت زمان، این رویداد‌ها و مهمانی‌ها شیک‌تر، بزرگ‌تر و پیچیده‌تر شدند و کم کم، طراحی صحنه، موسیقی و پاپاراتزی‌ها نیز در آن‌ها مطرح شدند.

در سال 1945، Chambre Syndicale de la Haute Couture مجموعه دیگری از قوانین را برای خانه‌های اوت کوتور تعیین و تنظیم کرد و این خانه‌های مد برای فعالیت در این زمینه، حتما باید این قوانین را رعایت می‌کردند. یکی از آنها این بود که در هر فصل، هر خانه مد باید مجموعه‌ای از حداقل 35 لوک را (شامل لباس‌های روز و شب) به مطبوعات پاریس ارائه می‌داد. قوانین دیگر این بود که هر خانه مد حداقل باید ۲۰ کارمند داشته باشد و آثاری که خلق می‌کند، باید سفارشی باشد.

با اشغال فرانسه توسط نازی‌ها در طول جنگ جهانی دوم، نمایش‌های مد در ایالات متحده آغاز شد و همانطور که مطالب پیشین (درباره تاریخچه هفته نیویورک)‌ صحبت کردیم، در سال 1943، هفته مد نیویورک، که در ابتدا “هفته مطبوعات” نام داشت، متولد شد. ایتالیا نیز کم کم وارد عرصه فشن شد و شهر میلان در سال 1958 میلادی و سپس در فلورانس در سال 1972 میلادی، نیز در این حوزه، مطرح شدند. (هفته مد لندن نیز در سال 1984 آغاز به کار کرد.)

اما در سال 1973 میلادی بود که پاریس بار دیگر، با برگزاری رویداد نبرد ورسای، به خط مقدم مد بازگشت.

نبرد ورسای

هفته مد پاریس یا semaine de la mode سازمان‌یافته‌تر که امروزه می‌شناسیم، برای اولین‌بار توسط فدراسیون مد فرانسه (Fédération Française de la Couture) در سال 1973 میلادی گردآوری شد و با رویدادی به نام نبرد ورسای، در کاخ ورسای برگزار شد.

این نمایش مد در واقع با هدف جمع‌آوری کمک مالی برای بازسازی اقامتگاه سلطنتی، برگزار شد که هزینه‌ی ‌آن در آن زمان حدود ۶۰ میلیون دلار تخمین زده شده بود. این رویداد، رویدادی افسانه‌ای توصیف می‌شد که حدودا ۷۰۰ نفر مهمان داشت و افراد برجسته‌ای همانند پرنسس گریس، ژاکلین دی ریبس، گلوریا گینس، اندی وارهول و لیزا مینلی، به این رویداد دعوت شده بودند.

این رویداد همچنین به عنوان رویدادی رقابتی میان مد فرانسه و آمریکا شناخته می‌شود و پنج طراح از هر کشور، با یکدیگر به رقابت پرداختند. هر طراح باید هشت طرح را برای بررسی و شرکت در این رویداد، ارسال می‌کرد و ایو سن لورانت، امانوئل اونگارو، کریستین دیور، پیر کاردین و هوبر دو ژیوانشی به عنوان نماینده فرانسه در مقابل آن کلاین، هالستون، اسکار دو لا رنتا، بیل بلاس و استفان باروز نماینده آمریکا حضور داشتند. در نهایت آمریکا با ارائه آوانگاردترین مجموعه‌ها، بر پاریس پیروز شد.

کمی بعد در سال 1984 میلادی، تیری موگلر (Thierry Mugler) برای اولین‌بار، به عموم مردم فرانسه، امکان دسترسی و تماشای فشن‌شوی خود را داد. در جشن دهمین سالگرد این خانه‌ی ‌مد، موگلر یک اجرای باشکوه را برای مجموعه پاییز و زمستان 1984 خود ترتیب داد. این فشن‌شو که در استادیوم le Zénith در مقابل بیش از 6000 تماشاگر برگزار شد، به عنوان اولین نمایش مد عمومی پاریس شناخته می‌شود.

از این مراسم به بعد، نمایش‌ها جسورانه‌تر شدند. در سال 1998، ایو سن لورانت، فشن‌شویی را در یک استادیوم، درست یک ساعت قبل از فینال جام جهانی فوتبال بین فرانسه و برزیل برپا کرد که این رویداد شامل 300 مدل، 900 نفر در پشت صحنه و 4000 کارمند استادیوم بود. این برنامه برای حدود 1.7 میلیارد نفر پخش شد.

علاوه بر اینها، هر روز به تعداد این فشن‌شوهای قابل‌ توجه افزوده می‌شد. ژان پل گوتیه با طراحی سوتین مخروطی شکل خود و با همکاری مدونا، توانست به شهرتی شگرف دست پیدا کند. در همین زمان بود که کارل لاگرفلد در سال ۱۹۸۰ میلادی، با عنوان مدیر خلاق به برند شنل پیوست و آن را احیا کرد و تا دهه گذشته همچنان خلاقانه‌ترین فشن‌شوها را برای این برند برگزار کرد. (همانند فشن‌شوی پاییز- زمستان ۲۰۱۴ شنل، که تماما از عناصر و محصولات واقعی سوپرمارکت و میوه فروشی، در طراحی لباس‌ها و اکسسوری‌ها استفاده و همچنین تمام مراسم نیز در فضایی مشابه، برگزار شد.)

در طول دهه‌ها، پاریس شهرت خود را به عنوان یکی از معتبرترین هفته‌های مد بین‌المللی حفظ کرد و علاوه بر طراحان فرانسوی، طراحان بریتانیایی مانند استلا مک کارتنی، الکساندر مک کوئین (برای Givenchy) و جان گالیانو و طراحانی ژاپنی همانند Yohji Yamamoto و Rei Kawakubo در Commes des Garcons نیز خود را در هفته مد پاریس تثبیت کردند و با لحاظ کردن عناصر فرهنگی سرزمین‌هایشان در طراحی‌های خود، انقلابی را در طراحی‌های عصر خود پدید آوردند.

جمع بندی

در کل، هفته مد پاریس نه تنها یک فرصت برای نمایش ابتکارات و خلاقیت در عرصه مد است، بلکه یک رویداد فرهنگی و اجتماعی است که پیوندهای عمیقی بین مد، هنر، فرهنگ و جامعه ایجاد می‌کند. این هفته مد به تشویق به تغییر، نوآوری و پیشرفت در دنیای مد و فرهنگ کمک می‌کند و به عنوان یک رویدادی زنده از طراحی و شیوه‌های زندگی مدرن شناخته می‌شود.

علیرغم هزینه‌های بسیار زیاد برای برگزاری یک نمایش مد (بین 20000 دلار تا 1 میلیون دلار بسته به میزان تجملات ارائه و سطح بالای مدل‌ها)، برای بسیاری از خانه‌های مد، بازگشت سرمایه‌ای بیش از هزینه‌ها، بوجود می‌آید و به لطف هیاهوی این نمایشگاه در رسانه‌های اجتماعی، بررسی‌های کالکشن‌ها، پوشش رسانه‌ای در وب‌سایت‌های پربازدید و پست‌های رسانه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده توسط افراد مشهور، هرساله توجه بسیاری به این رویداد جلب می‌شود و تجزیه و تحلیلی که توسط Launchmetrics صورت گرفته، نشان داده است که تنها هفته مد پاریس دیور AW19 حدود 22.6 میلیون دلار برای رسانه‌ها سود به همراه داشته است.

درکنار نام‌های برتر دنیای مد، طراحان کوچک‌تر نیز در هفته مد پاریس شرکت می‌کنند. برندهای کمتر شناخته شده که مشتاق رشد و ارتباط هستند، اغلب میزبان یک نمایش هستند و در قرارهای ملاقات با مشتریان، خریداران و مطبوعات شرکت می‌کنند تا حضور خود را تثبیت کنند.