مدیریت سایت
- Posted on
تاریخچهی چاپ پارچه و تاثیر آن بر صنعت فشن
تمایل به افزودن رنگ و طرح به پارچه، تقریبا به قدمت بشر است. در تمدنهای اولیه، انسانها از طرح و رنگ استفاده میکردند تا خود را از دیگران متمایز کنند. شاید این اولین دلیل برای چاپ پارچه بود. چرا که این روش مهمترین و کارآمدترین راه برای افزودن رنگ و طرح به پارچه تلقی میشد. در طول تاریخ بشری، برای چاپ روی پارچه، تکنیکهای مختلفی به کار برده شدهاست و تا امروز نیز این رویه ادامه دارد. امروزه چاپ پارچه علاوه بر پوشاک، در لوازم و اثاثیه منزل نیز مورد استفاده قرار میگیرد. بنابراین، این تکنیک هم از نظر هنری و هم از نظر تجاری بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله تاریخچهی چاپ پارچه و اهمیت آن را با هم مرور میکنیم تا با یکی از جذابترین روشهای پارچهسازی بیشتر آشنا شویم.
چاپ پارچه چیست؟
فرآیندی است که در آن یک الگو یا طرح خاص، با اعمال رنگ روی پارچه ایجاد میشود. به بیان سادهتر، چاپ، فرآیند تزئین پارچه با اعمال الگوهای رنگی یا طرحهای مختلف بر روی محصول نهایی است. در حال حاضر چاپ به روشهای پیشرفتهای انجام میشود. انواع مختلف چاپ در دنیای امروز عبارتند از:
-
- چاپ بلوک block printing
- چاپ سراسری all over printing
- چاپ گله flock printing
- چاپ براقglitter printing
- چاپ باتیک batik printing
- چاپ تصعید sublimation printing
- چاپ فویلfoil printing
- چاپ لاستیکیrubber printing
- چاپ غلتکیroller printing
- چاپ صفحه screen printing
- چاپ مهر لکهstain seal printing
- چاپ رنگدانهpigment printing
- چاپ انتقالیtransfer printing
- چاپ دیجیتالdigital printing
تاریخچهی دقیق چاپ پارچه
این چاپ، فناوری و تکنیکی نو نیست بلکه آغاز آن، به قرنها پیش بازمیگردد. اسناد تاریخی، حاکی از آن است که چاپ پارچه در قرن سوم تا پنجم پیش از میلاد در آسیا وجود داشتهاست. دیگر نمونههای اولیهی چاپ پارچه را میتوان در مقبرههای مصر باستان یافت، جایی که از پارچههای کتانی و پشمی رنگ شده برای تزئین دیوارها استفاده میشد.
در یونان باستان از پارچههای پنبهای رنگ روشن برای تزئین مجسمههای خدایان و الههها استفاده میشد.
در قرون وسطی، چاپ پارچه برای خلق متون مذهبی و آثار هنری مورد استفاده قرار میگرفت. در دورهی رنسانس، از چاپ برای ایجاد ملیلهها و پارچههای مجلل بهره گرفته میشد. در طول انقلاب صنعتی، چاپ پارچه تبدیل به یک فرآیند تولید انبوه شد و تغییرات تکنولوژی و ماشینآلات منجر به روی کار آمدن تکنیکها و طرحهای جدید چاپ شدند. در ادامه تاریخچهی چاپ پارچه را موشکافانهتر بررسی خواهیم کرد.
-
- آسیا و تاریخچهی چاپ پارچه
این تاریخچه در آسیا به قبل از اسکندر مقدونی باز میگردد. در سال 327 قبل از میلاد مسیح، اسکندر به هند حمله کرد و منسوجات چاپ شدهی رنگارنگ را یافت. آنها به کمک مهرهای چوبی این چاپها را انجام میدادند. این روش چاپ پارچه «چاپ بلوکی» نام داشت. بلوکهای چوبی دارای نقوش حک شدهای بودند درست مانند مهرهای لاستیکی مدرن. رنگ، روی الگوها اعمال میشد و سپس با فشار بر روی پارچه، نقوش منتقل میشدند.
چینیها نیز عقب نماندند و تمام تلاش خود را برای رسیدن به هندیها به کار گرفتند و نوعی چاپ به نام «استنسیل» را معرفی کردند. این تکنیک به ژاپن منتقل شد و در آنجا بهبود یافت. سپس در سراسر جهان گسترش یافت و روشهای چاپ باتیک، کراوات و شیپوری را به وجود آورد. در همین زمان؛ هندیها، تکنیکهای خود را در چاپ پارچه ارتقا بخشیدند و توانستند طرحهای بسیار پیچیده و شگفتانگیزی روی پارچهها اجرا کنند. آنها این نوآوری خود را به آفریقا و اروپا صادر میکردند.
باتیک یک کلمهی اندونزیایی است که تا امروز نیز اصطلاح آن رایج است. در این روش چاپ پارچه، از موم برای مقاومت در برابر جذب رنگ استفاده میشود. با این فرآیند، آزادی هنر طراحان به طور قابل توجهی افزایش یافت. چراکه آنها میتوانستند قبل از فرو بردن کل پارچهی پنبهای در رنگ، الگوها را بکشند. امروزه چاپ بلوک دستی و چاپ باتیک همچنان از محبوبیت زیادی برخوردارند.
تاریخچهی چاپ صفحه، یک تکنیک آسیایی
چاپ صفحه در زمان سلسلهی سونگ در چین بین سالهای 960 تا 1279 پس از میلاد اختراع شد. این روش چاپ پارچه عبارت بود از چسباندن یک تکه ابریشم در وسط دو تکه کاغذ ضخیم که رنگ توسط ابریشم جذب و طرحی روی آن چاپ میشد. این روش در سراسر آسیا گسترش یافت. اما تا سال 1900 میلادی هرگز به اروپا نرسید. ساموئل سایمون این تکنیک چاپ را به ثبت رساند و گروهی از هنرمندان در نیویورک، شروع به آزمایش روی این تکنیک کردند. در نتیجهی این تحقیقات و آزمایشها، این روش به کمال رسید. در سال 1960 میلادی، این روند در میامی ادامه یافت.
-
- اروپا و تاریخچهی چاپ پارچه
در اوایل قرن هفدهم، شرکت هند شرقی لباسهای نخی چاپ شده را از هند به اروپا وارد کرد. در آن زمان چاپ پارچهی هندی، یکی از بهترینها در دنیا بود. با رنگهای پررنگ و طرحهایی که در برابر محو شدن مقاوم بودند، بسیار مورد توجه قرار گرفتند. اولین چاپ رنگی در حدود سال1670 در اروپا گسترش یافت. اما در فرانسه و انگلیس، قوانینی در سالهای 1686 و 1700 میلادی به تصویب رسیدند که بر اساس این قوانین واردات لباسهای چاپ شده ممنوع شد تا به افزایش تولید داخلی کمک کند.
صفحات مسی حکاکی شده در سال 1752 میلادی در ایرلند توسعه یافتند. این تکنیک کمی بعد در انگلستان نیز به کار گرفته شد. در سال 1759میلادی یک کارخانهی چاپ پارچه توسط یک مرد سوئیسی در فرانسه تاسیس شد. چاپ غلتکی نیز اولین بار در اواخر قرن 18، حدود سال 1790 میلادی در انگلستان توسعه یافت.
اهمیت چاپ پارچه در صنعت مد
همانطور که در صنعت نساجی نیاز به رنگرزی وجود دارد، چاپ نیز لازم است. طراحان فشن باید دائما نوآوری داشته باشند. بنابراین طراحان و صنعتگران دنیای مد، با تفکر خلاقانهی خود، پارچههایی با طرحهایی متنوع خلق میکنند. برای این کار آنها نیاز به کسب دانش کافی در رابطه با طراحی و چاپ دارند. امروزه با نمایش طرح چاپ بر روی کامپیوتر و پیادهسازی دیجیتال آن روی لباس، خروجی نهایی به راحتی قابل تصور است. اهمیت و ضرورت چاپ بسیار بالاتر از رنگرزی است چرا که چاپ بر خلاف رنگرزی میتواند از رنگهای متنوعی برای اضافه کردن طرح بر روی پارچه استفاده کند. به کمک چاپ میتوان طرح دلخواه را روی پارچه پیاده کرد، در حالی که رنگرزی، تنها رنگی کردن تمام پارچه است.
-
- پرینت سه بعدی
در حال حاضر، مهندسان نساجی در حال توسعهی روشهای نوآورانه، با در نظر گرفتن نیازهای مردم هستند تا بتوانند با حفظ هزینهی مناسب، نیازهای مشتریان را برآورده کنند. پرینت سه بعدی از تازهترین این نوآوریهاست. به کمک این فناوری میتوان پیچیدهترین طرحها را با ریزترین جزئیات پیادهسازی کرد. همچنین لباسهای تولید شده با پرینت سه بعدی ممکن است با موادی تهیه شوند که با محیط زیست سازگاری دارند. این موضوع اهمیت و تاثیرات مثبت چاپ پارچه را بالاتر میبرد. در نهایت میتوان چنین گفت که چاپ پارچه، یکی از مهمترین و موثرترین راهها برای همراه شدن با سلیقه و ذائقهی در حال تغییر مشتری است.
یکی از کاربردیترین روشها برای پارچه سازیهای خلاقانه چاپ پارچه است. انسانها از دیرباز خواهان تنوع و افزودن رنگ و زیبایی در منسوجات و پوشاک خود بودند و این حس نیاز به زیبایی و خودشکوفایی در قالب چاپ پارچه نمود یافت. امروزه با به کارگیری روشهای مختلف چاپ میتوانیم طیف گستردهای از طرح و رنگ را وارد پوشاک کنیم. این یک تکنیک مهم برای طراحان لباس است. به طور یقین طراح لباسی که چاپ پارچه میداند و از آن بهره میبرد گامهای بزرگی رو به جلو برداشته و آن را ازدیگر طراحان متمایز میکند.
شما چه طراحانی را میشناسید که از این روش در کالکشنهای خود استفاده میکنند؟
