بیزینس پلن؛ راز موقیت کسبوکارها
صرف داشتن ایده و همچنین سرمایه نمیتواند شما را در راهاندازی یک کسبوکار، بهموفقیت برساند. برای راهاندازی هر کسبوکاری نیاز است که کارهایی را از قبل انجام دهید تا بتوانید چشمانداز خوبی از آن ایده و آیندهاش داشتهباشید. بیزینس پلن یا طرح کسبوکار، یکی از همان کارهاست که برای شروع هر کسبوکاری به آن نیاز است. این طرح بهمنظور کمک به شما برای رسیدن به اهداف کسبوکارتان طراحی میشود. وقتی طرح کسبوکار را بهصورت شفاف و متقاعدکننده تنظیمکنید، در هرمرحله از کار تمرکزتان را برای رسیدن به اهداف فردی و مالی هدایت خواهدکرد.
بیزینس پلن چیست؟
بیزینس پلن Business Plan چیزی فراتر از یک سند است و به صورت کلی، راهنمایی است که به شما کمک میکند تا اهداف خود را ترسیم کنید و به آنها برسید. همچنین یک ابزار مدیریتی است که به شما این امکان را میدهد تا نتایج را تجزیهوتحلیل کنید، تصمیمات استراتژیک بگیرید و نحوه عملکرد و رشد کسبوکارتان را بررسی کنید. بهطور خلاصه، اگر به فکر راهاندازی یک کسبوکارید، یا قصد دارید مجموعه خود را به سرمایهگذاران معرفیکنید، نوشتن یک بیزینس پلن میتواند شانس موفقیت شما را افزایش دهد.
بیزینس پلن ناب، ایده خوبی است؛ زیرا باعث میشود که روند برنامهریزی شما خیلی سادهتر باشد. شما ساده شروع میکنید و آن را بهصورت سازمانیافته رشد میدهید. شما کاری را انجام نمیدهید که هدف تجاری نداشتهباشد. بنابراین، برای نمونه، شما تیم مدیریتی خود را توصیف نمیکنید، مگراینکه برای افراد خارج از سازمان به آن بخش نیاز داشتهباشید. امروزه فرآیند نوشتن یک بیزینس پلن رسمی بسیار راحتتر از گذشته است. این روزها تهیه طرح های کسبوکار ساده، کوتاه و آسانتر است. دیگر زمان طرحهای کسبوکار سی تا چهل صفحهای گذشتهاست. طرحهای تجاری مدرن کوتاهترند، نوشتن آنها آسانتراست و خوشبختانه، خواندنشان نیز سهلتر است.
ضرورت نوشتن بیزینس پلن
اگر ما به بیزینس پلن بهشکل یک نقشه راه بنگریم، بهتر میتوانیم اهمیت آن را درککنیم. برای رفتن از یک مبدا و رسیدن به یک مقصد مشخص، همواره مسیرها و گزینههای متفاوتی پیش روی شماست، که از جنبههای گوناگون نظیر زمان، هزینه و تجربههای متفاوت با یکدیگر فرق دارند. در واقع با توجه به شرایط ما در یکفعالیت اقتصادی و مسیرهای موجود، به یک بیزینس پلن مناسب خواهیم رسید. دلایل گوناگونی برای تهیه یک بیزینس پلن وجود دارند که این موضو ع وابستگی زیادی به نوع کسبوکار شما دارد و چگونگی استفاد ه از یک بیزینس پلن را متفاوت میکند. اما موضوع مشترک برای همه کسبوکارها ایناست که وجود یک بیزینس پلن ضروری است. دراین قسمت دلایل اصلی ضرورت وجود بیزینس پلن را بررسی میکنیم.
- رشد سریعتر کسبوکار
نوشتن بیزینس پلن، پایه و اساس هر کسبوکاری بهشمار میآید. با نوشتن این طرح، قرار نیست آینده را پیشبینی کنید، بلکه از طریق استراتژی اصلی کسبوکار خود کاری میکنید که رشد در کسبوکار شما سریعتر اتفاق بیوفتد. مطمئنا این سند نیز مانند هر سند دیگری کامل نیست، اما برای کمک به شناسایی اهداف و رسیدن به آنها، بازبینی و تنظیم میشود. بدون یک طرح کسبوکار، پیگیری پیشرفت و رشد و انجام کارهایی که باید انجام شود، بسیار دشوارتر خواهدشد. چراکه شما هیچ نوشتهای از آنچه قرار است اتفاق بیوفتد، در دسترس ندارید. نوشتن بیزینس پلن به شما کمک میکند که یک نقشه راه داشته باشید که در آن نه تنها مقصد، بلکه مبدا نیز مشخص شدهاست.
- تعیین بودجه
سرمایهگذاران و وامدهندگان باید بدانند که شما درک کاملی از مسیر کسبوکار خود دارید. شما باید ثابت کنید که کسبوکار شما قرار است در مسیر خود به افراد بسیاری کمک کند. یک استراتژی تجاری قوی دارید و اینکه کسبوکار شما میتواند از نظر مالی باثبات باشد. این بهمعنای داشتن صورتهای مالی درست، پیشبینیهای حسابشده و توضیحات قابل قبول در مورد مسائل مالی برای سرمایهگذاران است. نوشتن طرح کسبوکار به شما کمک میکند تا همه این قطعات را کنار هم قراردهید و ارتباطی بین آنها ایجاد کنید تا بتوانید داستانی منسجم درباره کسبوکار خود بگویید.
- گرفتن تصمیمات استراتژیک و مطمئن
اغلب بزرگترین تصمیمهایی که برای کسبوکارتان میگیرید، در میان دورههای پر نوسان رشد، افول یا حتی بحرانهای خارجی است. این امر مستلزم آن است که تصمیمات بسیار مهم را خیلی سریعتر بگیرید. بدون برنامهریزی و اطلاعات پیشبینیشده، اینتصمیمات معمولا بدون فکر خواهند بود و ممکن است کارآیی نداشتهباشند. با داشتن یک بیزینس پلن مکتوب که به طور منظم نیز بررسی و به روز میشود، میتوانید با اطمینان تصمیمگیری کنید. شما تمام اطلاعات لازم را خواهید داشت تا بدانید چه زمانی میتوانید کارمندان جدید استخدامکنید، یک خط محصول جدید راهاندازیکنید یا حتی برای تولید محصول خرید عمده انجام دهید. همچنین میتوانید ریسک تصمیم گیریهای نادرست را بهحداقل برسانید.
ویژگیهای یک بیزینس پلن موفق
درحالیکه نظرات مختلفی در مورد چگونگی ساخت یک بیزینس پلن وجود دارد، اما سه ویژگی مهم را برای شما عنوان خواهیمکرد که هر طرحی باید آنها را داشتهباشد تا موفق شود.
- خاص بودن
هنگام ساخت طرح کسبوکار باید مشخصکنید که هدف شما چیست؟ باید به این فکر کنید که کسبوکار شما در چند سال آینده چگونه خواهدبود. در ابتدای کار، بسیار مهم است که تمام اطلاعات را درجایی بیاورید. این اطلاعات شامل تعیین ضربالاجل برای اهداف میشود. نباید فراموش کنید که بشر، علاقه زیادی به عقبانداختن کارها دارد و اگر تاریخ دقیقی را برای خود و دیگران تعیین کنید، احتمال این کار بسیارکم خواهدشد.
همچنین وقتی شاخص کلیدی، عملکرد KPI خاصی برای خود و تیمتان مشخصکنید، تشخیص اینکه آیا به اهداف خود میرسید یا خیر، آسانتر میشود. همین امر درمورد شناسایی بازار و مخاطب هدف نیز صدق میکند. زمانیکه بدانید قرار است محصول یا خدمات خود را به چهکسانی بفروشید، راحتتر میتوانید برای آن برنامهریزی کنید و به سود برسید. اینکه بگویید بازار هدف ما خانمها و نوجواناناند، سودی برای شما ندارد. اینکه مشخص کنید که بازار هدف شما خانمهای ۳۰ تا ۴۵ سالهاند و علاقه خاصی به محصول شما دارند، میتواند میزان فروش شما را افزایش دهد. هنگامیکه این را بدانید، میتوانید نحوه فروش بهترین محصول خود به آنها را، شناساییکنید.
- واقعبینانه بودن
این ویژگی در بیزینس پلن، از اهمیت بالایی برخوردار است. هنگام کار بر روی طرح کسبوکار خود، باید واقعبین و صادق باشید. اینکه خیلی خوشبینانه به سمت جلو حرکت کنید، هم جذاب و هم وسوسهانگیز است؛ اما وقتی به آن اهداف دست پیدا نکنید، آسیب زیادی را متحمل خواهیدشد. در ابتدای کار بهتر است بگویید قرار است فروش خود را ۲۰ درصد افزایش دهید، تا اینکه هدفی خیلی بزرگ برای خود مشخص کنید که دستیابی به آن غیرممکن است. دروغگفتن در زمان نوشتن بیزینس پلن، هیچ فایدهای برای شما ندارد و خیلی زود برملا میشود.
- انعطافپذیر بودن
طرح خود را انعطافپذیرکنید؛ طرح کسبوکار شما سندی زنده است که باید بتوانید آن را به مرور زمان بهروز کنید. بخش معینی از برنامه شما حدس و گمان است. بههمینخاطر باید بتوانید در طول مسیر خود، فرضیات غلط را از برنامه حذفکنید و برای آنها برنامهای جایگزین درنظر بگیرید. اگر میبینید که مدل کسبوکاری که تعریف کردهاید آنطور که فکر میکردید پیشنمیرود، فقط به این دلیل که مواردی اشتباه در طرح خود داشتهاید، درصورت نیاز باید بتوانید مدل کسبوکار دیگری را آزمایش و مدل خود را بهروز کنید. در تجارت، انعطافپذیری حرف اول را میزند. اعتراف به اینکه اشتباهی مرتکب شدهاید، شرمآور نیست و شما این فرصت را دارید که راه و روش اشتباه خود را عوض کنید.
اجزای اصلی یک بیزینس پلن
اگر درحال آماده کردن یک بیزینس پلن برای افزایش سود و رشد کسبوکار خود باشید، یا فقط بهدنبال این هستید تا بفهمید که آیا ایده شما کار میکند یا خیر، طرح شما باید ۶ بخش اساسی را پوشش دهد. در اینجا یک نمای کلی از هر بخش آوردهشدهاست.
- خلاصه اجرایی
خلاصه اجرایی، یک نمای کلی از کسبوکار و برنامههای شما است. اگرچه بسیاری از مردم، این بخش را در انتهای بیزینس پلن میآورند، اما اولین بخش در هر طرح کسبوکاری این خلاصهنویسی است که در حالت ایدهآل فقط یک تا دو صفحه است. اینبخش بهصورت کامل شرکت را تشریح میکند و مأموریت آن را بههمراه هرگونه اطلاعاتی در مورد مدیران، کارکنان، عملیات و مکان شرکت، دربرمیگیرد.
- فرصت
بخش فرصت از بخشهای مهم و اساسی یک بیزنس پلن است. بخش فرصت به این سؤالات پاسخ میدهد: قرار است چهچیزی را بفروشید و چگونه یک مشکل یا نیاز را برای بازار خود حل کنید؟ بازار هدف شما چیست و رقبای شما چهکسانیاند؟ در واقع با خواندن محتوای این بخش میتوانید اطلاعات کاملی درباره کسبوکار و ایده خود بهدستآورید.
- اجرا
دراین بخش، کارهای اجرایی عنوان میشوند. قرار است دراین بخش، به پاسخ این سؤال که “چگونه میخواهید از فرصتها استفادهکنید و آن را به یک تجارت تبدیلکنید؟” برسید و همچنین این بخش برنامه بازاریابی و فروش، عملیات و نقاط عطف و معیارهای موفقیت شما را، پوشش میدهد.
- شرکت و مدیریت
سرمایهگذاران علاوهبر ایدههای عالی، بهدنبال تیمهای بزرگ نیز هستند. از بخش شرکت و مدیریت، برای توصیف تیم فعلی خود و افرادی که باید استخدام شوند، استفادهکنید. همچنین اگر هنوز کسبوکار خود را راهاندازی نکردهاید، یک نمای کلی از ساختار قانونی، مکان و تاریخچه خود، در این بخش ارائه میدهید.
- برنامه مالی
طرح کسبوکار شما، بدون پیشبینی مالی کامل نمیشود. میتوانید این بخش را با پیشبینی فروش، صورت جریان نقدی، صورت درآمد و ترازنامه خود شروع کنید. با تکمیل این بخش، میتوانید به درک درستی از میزان هزینهها و سود خود از ایده و شرکت برسید و بدون این آگاهی، راهاندازی کسبوکار بیفایدهاست.
- ضمیمه
اگر به فضای بیشتری برای تصاویر محصول یا اطلاعات اضافی نیاز دارید، از پیوست برای این جزئیات استفاده کنید. این بخش همچنین میتواند شامل جداول، آمارها، نمودارها و اطلاعات کلی باشد.
انواع بیزینس پلن
بیزینس پلنها به شرکتها کمک میکنند تا اهداف خود را شناساییکرده و در مسیر اهداف باقی بمانند. آنها میتوانند ابزاری برای شروع درست کسبوکار و ایده، باشند. آنها همچنین به عنوان وسیلهای برای ترغیب افراد به کار و سرمایهگذاری در تجارتهای مختلف عمل میکنند. اگرچه نمیتوان گفت که کدام بیزینس پلن درست و کدام غلط است، اما بهطور کلی میتوان آن را به دو دسته مختلف تقسیم کرد.
- بیزینس پلن سنتی
بیزینس پلن سنتی که بیشتر کسبوکارها از اینمدل برای طراحی پلن خود استفاده میکنند و مدل سنتی بیشتر رایج است. مدل سنتی استاندارد است و جزئیات در هر بخش بهخوبی مشخصشدهاست. مدل سنتی، معمولا طولانیتر است و تدوین آن نیاز به زمان بیشتری دارد.
- بیزینس پلن استارتآپ و کسبوکار نوپا
بیزینس پلن استارتآپ و کسبوکار نوپا ، ساختار مختصر و مفیدی دارد و در آن عناصر کلیدی برجسته میشوند. بهدلیل مختصربودن این نوع بیزینس پلن و نبود جزئیات در آن، معمولا توسط کسبوکارها، استفاده نمیشود و در مدیریت پروژههای کوچک استفاده دارد. اگر شرکت شما بزرگ است و سرمایهگذار نیز دارد، باید سراغ مدل سنتی بروید تا بتوانید تمام جزئیات را به آنها ارائه دهید و نکتهای را از قلم نیندازید.