گوتیک؛ افسانه تاریکی

امروزه سبک گوتیک در فرهنگ مدرن زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. می‌توانید این سبک را در استایل‌های فرش قرمز، فیلم‌ها، برنامه‌های تلویزیونی، موزیک‌ویدیوها و حتی در خیابان‌ها ببینید. با این‌وجود عامه مردم تصور بسیار مبهمی از این سبک دارند. کلیساهای قرون‌وسطایی اروپای غربی، قبایل وحشی، جنگجویان شمالی و جوانان عجیب‌وغریب با لب‌های سیاه و لباس‌های تزئین‌شده فلزی. این تنها چیزی است که بیشتر مردم درباره گوتیک می‌دانند. درعین‌حال نفوذ گوتیک در مد به‌طور تصاعدی درحال ‌رشد است و ترندها را تحت تاثیر قرا‌ر می‌دهد به‌همین‌دلیل بر آن شدیم تا در این‌ مقاله به مطالعه سبک گوتیک بپردازیم.

تاریخچه گوتیک

سبک گوتیک برای اولین‌بار در اوایل قرن دوازدهم در شمال فرانسه ظاهر شد و به‌سرعت فراتر از خاستگاه خود گسترش ‌یافت. واژه گوتیک Gothic   برای اولین‌بار توسط نویسندگان ایتالیایی در اواخر دوره‌ رنسانس  (اواخر قرن پانزدهم تا اوایل قرن هفدهم) ابداع ‌شد. این‌کلمه به شکلی تحقیرآمیز، به‌عنوان مترادف «بربر» به‌کار می‌رفت. این نوع هنر را زشت‌ می‌دانستند و آن را به قبایل گوتیک نسبت می‌دادند که امپراتوری روم آن را در قرن پنجم پس‌ از میلادی نابود کرده‌بود. هنرمندان گوتیک تمایل ‌داشتند تا احساسات بیننده را مستقیم‌تر از سبک‌های قبلی درگیر کنند. آن‌ها به‌صورت افراطی و اغراق‌آمیز از عناصر بصری برای شناساندن خود استفاده‌ می‌کنند.

گوتیک مدرن

باوجود این ‌واقعیت که سبک گوتیک در قرون وسطی ظاهر شد، گوتیک مدرن در دهه ۱۹۷۰ ایجاد شد. در آن زمان موسیقی پانک با فلسفه سرکشی و شعار «سریع زندگی کن، جوان بمیر  Live fast-Die young»» محبوبیت فوق‌العاده‌ای پیداکرد. در ابتدا نئوگوت‌ها Neo-Goths تفاوت چندانی با پانک‌های دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ نداشتند ولی به‌تدریج سبک گوتیک، ویژگی‌های فردی خود را به‌دست ‌آورد. گروه افسانه‌ای Joy Division  در توسعه فرهنگ نئوگوتیک، نقش محوری و اساسی داشت.

گوت‌ها از زندگی جدا شده‌اند؟

گوت‌های مدرن، جوانان رمانتیکی هستند که از زندگی جدا شده و بیشتر به زندگی پس ‌از مرگ، خون‌آشام‌ها و قبرستان‌ها علاقه‌منداند. آن‌ها معتقدند زندگی را باید از طریق درد و رنج یاد گرفت. ازاین‌رو تمایل به BDSM در میان علاقه‌مندان سبک گوتیک رایج ‌است. در اوایل دهه ۲۰۰۰، سبک گوتیک راه خود را به کت‌واک‌ها بازکرد. اولین طراح مشهور جهان که زیبایی گوتیک را ستایش‌کرد، الکساندر مک کوئین  Alexander McQueenبود. منتقدان فشن، کالکشن‌های او را «بازگشت درام ویکتوریایی» توصیف‌کردند؛ کالکشنی پر از تورهای مشکی، دامن‌های پفی و بلوزهای ژولیده.

حقیقت سبک گوتیک

یکی از باورهای غلط این ‌است که در سبک گوتیک، لباس‌ها باید مشکی باشند. رنگ سیاه در سبک گوتیک غالب ‌است، اما باور آن سخت ‌است که این تنها تناژ رنگی است که گوتیک می‌پذیرد. درواقع شواهد زیادی وجود دارند که لباس کاملاً سفید را می‌توان به سبک گوتیک نسبت‌ داد. سبک گوتیک، رنگ‌های گرم را نمی‌پذیرد و حال ‌و هوای اشرافی دارد. ازآن‌جایی ‌که گوت‌ها خود را «کودک شب» می‌دانند، از رنگ‌های پاستیلی یا گرم به‌استثنای موارد نادر استفاده‌ نمی‌کنند. اکسسوری‌هایی از فلزات سفید مانند نقره، طلای سفید یا آلیاژهای فلزی ارزان‌قیمت را ترجیح ‌می‌دهند. در افسانه‌های قدیم رنگ سفید نماد نور سرد و مرگ‌بار ماه بوده‌است و از رنگ سفید نیز به این‌دلیل استفاده می‌کنند. به‌ندرت از جواهرات مزین به سنگ‌های قیمتی استفاده ‌می‌کنند که اغلب از نظر رنگ با استایل گوتیک همخوانی ندارند؛ تنها استثنا یاقوت کبود و الماس‌اند.

فلسفه گوتیک

جامعه گوتیک درمورد جنبه‌های فلسفی و اجتماعی-فرهنگی مرگ کنجکاو است؛ از این‌رو سبک گوتیک به نقوش عزاداری و رنگ‌های طیف مشکی تمایل ‌دارد. سبک گوتیک سبک انحطاط دراکولا Dracula است. همان‌طور که دراکولا یک شاهزاده‌ی شیک‌پوش و تاریک بود، یک فرد گوتیک نیز تصویری از شیک‌پوشی اشرافی و خون‌آشامی را به همراه‌ دارد. تصویر خون‌آشام را Erotic Macabre وارد سبک گوتیک در فشن کرد. سبک گوتیک جذابیت‌های مدرن خون‌آشامی را دربردارد. برای مثال، لباس‌های قرمز خونی حجیم جان‌گالیانو  John Gallianoکه برای دیورDior طراحی‌کرده ‌بود. آن‌ها با یادآوری غم ابدی، ماتم و ضعف وجودی انسان به دنیای مد آمده‌اند. برای آن‌ها زیبایی بدیع مرگ، راهی ‌است که خود را به دنیا نشان ‌داده و مورد توجه قرارگیرند.

سبک گوتیک سخت و انقلابی است. به گفته‌ی Valerie Steele مورخ مد آمریکایی، کلمه گوتیک از لحاظ تاریخی با تصاویر مرگ، ویرانی و زوال مرتبط‌‌‌‌ ‌‎‌است. این کلمه در ماهیت خود توهین‌آمیز بود و دلالت بر چیزی تاریک، وحشیانه، غم‌انگیز و وحشتناک داشت. از قضا چنین تفاسیر منفی‌ای، آن را به نماد ایده‌آل برای شورش تبدیل‌کرد.

گوتیک یک سبک هنری است

سبک گوتیک؛ افراد هنرمند، آزاده و روشن‌فکر را جذب خود می‌کند. جامعه‌ی گوتیک درواقع متشکل از افراد خلاق اعم از هنرمندان، رقاصان، نوازندگان، طراحان، بازیگران و غیره است. سبک گوتیک نشان‌دهنده شکوه خاص، رفتار درباری، افراط، نمایشگری و درعین‌حال نگرش تحقیرآمیز است. لباس‌های گوتیک از نظر برش، پیچیده و مملو از جزئیات و تزئینات‌اند. مدل موهای سبک گوتیک مانند آثار هنری‌اند.

گوتیک گذشته‌نگر و آینده‌نگر

لباس مجلسی‌های بلند قدیمی، کلاه پردار و کرست یکی از ویژگی‌های اصلی سبک گوتیک آنتیک یا عتیقه است. این موضوع که سبک گوتیک از مدهای گذشته الهام‌ می‌گیرد، بی‌معنی است زیرا ماسک‌ها و عینک‌های محافظ، کفش‌های بزرگ با کفی تکه‌ای که توسط گوت‌های سایبری پوشیده ‌می‌شوند، جذابیتی برای آینده جهان مداند.

ویژگی‌های ظاهری گوت‌ها

چگونه می‌توان یک گوت را در میان جمعیت تشخیص داد ؟

• رنگ سیاه با تناژهای متضاد مثل درجه‌هایی از سفید و قرمز، در سبک آن‌ها غلبه دارد.
• لباس‌های سنگی با تناژ های تیره از رنگ‌های بنفش، شرابی، سبز، آبی و غیره استفاده ‌می‌کنند.
• سیلوئت‌های مشخص، خطوط مستقیم و روان در لباس‌هایشان غالب ‌است.
• لباس‌های عجیب‌وغریب می‌پوشند.
• لباس‌های قدیمی یا برعکس فوق‌العاده مدرن با برش‌های پیچیده دارند.
• دامن‌های حجیم مینی و ماکسی می‌پوشند.
• لباس‌هایی شامل کت، تور و عناصر حجیم، در استایل آن‌ها جلب توجه می‌کند.
• کرست‌ها و کمربندهای چرمی پهن، استفاده می‌کنند.
• پارچه‌ لباس‌های سبک گوتیک شامل: ابریشم، مخمل، چین، چرم، ترک، ارگانزا و تافته ‌است که درخشش آن‌ها، به‌عنوان تزئینی برای لباس‌های گوتیک است.
• یکی دیگر از عناصر ضروری استایل گوتیک، پارچه‌ها یا اجزای مشبک Mesh است که در جوراب، آستین، پیراهن و غیره دیده می‌شوند.
• علاوه‌بر چکمه‌های سنتی تک جنسیتی، دختران گوت اغلب از چکمه‌هایی با تور، پلتفرم بزرگ یا کفش‌های پاشنه‌بلند برای خودنمایی استفاده می‌کنند. شما اغلب می‌توانید آن‌ها را در چکمه‌های ارتشی یا کفش‌هایی با پاشنه‌های پهن و نسبتاً بلند ببینید. به‌طورکلی، کفش‌هایی با پلتفرم‌های بزرگ، فلزی و چرمی، تزئینات فلزی و چرمی و به رنگ‌های تیره، از ویژگی‌های کفش‌های گوتیک‌اند.
• اکسسوری‌های مورد استفاده و مورد علاقه در این سبک عبارت‌اند از: کلاه‌های عجیب‌وغریب،دستکش‌های بلند، چتر توری یا مخملی، زیورآلات فلزی سفید، چوکرهای چرمی، لاتین و فلزی و غیره. جواهرات گوتیک شامل انگشتر، دست‌بند، آویز، گوشواره غیره‌اند که با صلیب، اژدها، خفاش، گربه سیاه، گل رز، جمجمه و غیره مزین شده‌اند.
• به‌جای کیف‌های دستی، از کل کوله‌پشتی‌های بزرگ یا چمدان‌های کوچک استفاده‌ می‌کنند.
• تضادهایی واضحی از موهای تیره و صورتی رنگ‌پریده ایجاد می‌کنند. مدل موی کلاسیک گوتیک، موهای مشکی صاف برای جوانانی که نمی‌خواهند بر یک جنسیت خاص تأکید کنند، است. برعکس، گوت‌های رمانتیک مدل موهای فر و شاداب را انتخاب ‌می‌کنند و موهای خود را به رنگ‌های قرمز یا خاکستری درمی‌آورند.
• آرایش سبک گوتیک، لایه‌ای ضخیم از پودر سفید روی صورت، خط چشم مشکی، سایه چشم‌های غلیظ، رژ لب مات تیره یا قرمز خونی و لاک قرمز است.

انواع گوتیک

سبک گوتیک به زیرگروه‌های زیادی تقسیم می‌شود که چند نمونه از آن‌ها عبارتند از: گوتیک عتیقه یا آنتیک Antique Gothic ، گوتیک ویکتوریاییVictorian Gothic ، گوتیک سایبری Cyber Gothic ، گوتیک شرکتی Corporate Gothic، گوتیک خون‌آشامی Vampires Gothic، جی‌گوت  J- Gothic و غیره.

• گوتیک عتیقه

این سبک شامل لباس‌های قرن ۱۸ و ۱۹ است. ویژگی‌های اصلی این سبک، دستکش‌های بلند، توری، لباس‌های ماکسی، کرست‌ها، روبندها، دست‌بندهای سنگی و صندل‌های مردانه است. این سبک نشان‌دهنده عناصر رمانتیسم و نئوگوتیک است.

• گوتیک ویکتوریایی

یکی از انواع مهم گوتیک عتیقه یا آنتیک است. این سبک بیشتر برای پیک‌نیک‌های ویکتوریایی و عکس‌برداری مناسب است تا لباس‌های روزمره.

• گوتیک خون‌آشامی

یکی از معروف‌ترین سبک‌های گوتیک، از فیلم معروف خون‌آشام‌ها مانند Lestat De Lioncourt و  Dracula تقلید ‌می‌کنند. آن‌ها با پوست‌های بی‌نهایت سفید، سایه‌ها و رژ لب‌های قرمز مشخص ‌می‌شوند و تأکید بر کنار هم قراردادن رنگ سیاه و قرمز که نماد خون است، دارند.

• گوتیک سایبری

یک گرایش گوتیک عجیب‌وغریب است. این سبک به‌طور هماهنگ، عناصر گوتیک سنتی و صنعتی را ترکیب ‌کرده‌است. پارچه‌های مصنوعی با رنگ‌های فلورسنت روشن، چکمه‌های روی زانو با پلتفرم‌های بسیار بلند، دامن‌هایی کوتاه وینیل Vinyl ، جوراب‌ها و جوراب‌شلواری‌های طرح‌دار، تاپ‌هایی که پشت و شکم را نمایان ‌می‌کنند، شلوارهای تنگ از جنس چرم، وینیل یا لاتکس، تی‌شرت‌هایی با طرح‌های موضوعی و جلیقه‌های مشبک از مشخصه‌های لباس‌های این سبک‌اند.

• گوتیک شرکتی

گوت‌هایی که در شرکت‌ها و محل کار با کد لباس کار می‌کنند، شانسی برای پوشیدن لباس‌هایی با تم گوتیک ندارند. به ‌همین ‌دلیل سبک گوتیک شرکتی ایجاد شد. در این سبک میزان آرایش و اکسسوری کاهش‌ یافته‌است و به‌جای لباس‌های گوتیک خیره‌کننده، زنان از لباس‌های مشکی میدی، دامن‌های مدادی مشکی، پیراهن‌های توری سفید و مردان از کت و شلوارهای شرکتی با سایه‌های تیره استفاده‌ می‌کنند.

• جی گوتیک

این سبک به‌تازگی وارد سبک گوتیک جهانی شده‌است. حرفJ  مخفف ژاپن است و در ژاپن به‌وجود آمده‌است. جی گوتیک‌ها سعی‌ می‌کنند شبیه شخصیت‌های انیمه به‌نظر برسند اما با رعایت دقیق قوانین گوتیک.

سبک گوتیک فقط منحصر به حوزه مد و فشن نیست و در مجسمه‌سازی، نقاشی، معماری و غیره وارد شده‌است. ما در این مقاله به بررسی سبک گوتیک در فشن پرداختیم. شما به کدام شاخه از این سبک علاقه‌مندید؟